Back بوليميراز الحمض النووي الريبوزي Arabic RNT polimeraza Azerbaijani РНК полимераза Bulgarian ARN polimerasa Catalan ئەنزیمی پەڵمەرەی ئاڕ ئێن ئەی CKB RNA polymeráza Czech RNA-polymerase Danish RNA-Polymerasen German RNA πολυμεράση Greek RNA polymerase English
| DNK-usmjerena RNK-polimeraza | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Heteromer ljudske TNK-polimeraze II} | |||||||||
| Identifikatori | |||||||||
| EC broj | 2.7.7.6 | ||||||||
| CAS broj | 9014-24-8 | ||||||||
| Baze podataka | |||||||||
| IntEnz | IntEnz pregled | ||||||||
| BRENDA | BRENDA unos | ||||||||
| ExPASy | NiceZyme pregled | ||||||||
| KEGG | KEGG unos | ||||||||
| MetaCyc | metabolički put | ||||||||
| PRIAM | profil | ||||||||
| PDB strukture | RCSB PDB PDBj PDBe PDBsum | ||||||||
| Ontologija gena | AmiGO / QuickGO | ||||||||
| |||||||||
RNK-polimeraza (skraćeno RNKP ili RNKpol i službeno DNK usmjerena RNA-polimeraza) – u molekulskoj biologiji – je enzim koji sintetizira RNK prema matričnom polulancu DNK .
Korištenjem enzima helikaza, RNKP lokalno otvara dvolančanu DNK, tako da se jedan lanac izloženih nukleotida može koristiti kao predložak za sintezu RNK, u procesu zvanom transkripcija. Transkripcijski faktor i pridružena transkripcija kompleksa medijatora moraju biti vezani za mesto vezanja DNK zvano regija promotora, prije nego što RNKP može pokrenuti despiralizaciju DNK na tom položaju. RNKP ne samo da započinje transkripciju RNK, već i dovodi nukleotide u određeni položaj, olakšava vezanje i izduživanje, ima suštinske sposobnosti ispravki i zamjene, kao i sposobnost prepoznavanja završetka. Kod eukariota , RNKP može graditi lance dužine sve do 2,4 miliona nukleotida.
RNKP proizvodi RNK koja je, funkcijski, ili za kodiranje, proteinskog lanca tj. informacijska RNK (iRNK); ili nekodiranje (takozvani "RNK geni"). Postoje najmanje četiri funkcijska tipa RNK gena:
- transportna RNK (tRNK) – prenosi specifične aminokiseline na rastuće polipeptidne lance na ribosomskom mjestu sinteze proteina, tokom translacije;
- ribosomska RNK (rRNA) – ugrađuje se u ribosome;
- mikro-RNK (miRNK) – regulira aktivnost gena; i,
- katalitska RNK (ribozim) – funkcionira kao enzimski aktivna molekula RNK.
RNK-polimeraza bitna je za život i nalazi se u svim živim organizmima i mnogim virusima. Ovisno o organizmu, RNK-polimeraza može biti proteinski kompleks (multi-podjedinica RNKP) ili se sastojati samo od jedne podjedinice (RNKP, ssRNKP), od kojih svaka predstavlja neovisnu lozu. Prva se nalazi kod bakterija, arheja i eukariota, dijeleći sličnu strukturu jedra i mehanizam.[1] Potonji se nalazi u bakteriofagu, kao i u eukariotskim hloroplastima i mitohondrijama, a povezan je sa modernim DNK-polimerazama.[2] Eukariotski i arhejski RNKP-ovi imaju više podjedinica nego bakterijski i njima se drugačije kontrolira.
Bakterije i arheje imaju samo jednu RNK-polimerazu. Eukarioti imaju više tipova jedarnih RNKP-a, od kojih je svaki odgovoran za sintezu različitog podskupina RNK:
- RNK-polimeraza I sintetizira pre-rRNK 45 S (35S u kvascima), koja sazrijeva i formira glavne sekcije RNK ribosoma.
- RNK-polimeraza II sintetizira prekursornu iRNK i većinu sRNK i mikroRNK.
- RNK-polimeraza III sintetizira tRNK, rRNK 5S i druge male RNK koji se nalaze u jedru i citosolu.
- RNK-polimeraza IV i V, pronađene u biljkama, manje su razumljive; one proizvode siRNK. Pored ssRNAKP-a, hloroplasti također kodiraju i koriste RNKP, sličan bakterijskom.